Pieter Waterdrinker is eigenlijk een Russische Nederlander. Hij woont al twintig jaar in Moskou en Sint Petersburg. Ver buiten de Amsterdamse grachtengordel weet hij niettemin een aardig stempel te drukken op de Nederlandse letteren. Vanavond is hij Zomergast.
Toeval of niet (waarschijnlijk niet): vorige week verscheen van hem een bundel met eerder uitgegeven korte verhalen, Een dame uit Kislovodsk. Terecht dat deze verhalen opnieuw worden uitgegeven, nog mooier dat er nieuwe verhalen aan zijn toegevoegd. Schitterende verhalen, spelend in Rusland. Rusland gezien door de ogen van een Nederlander die na twintig jaar de Russische cultuur aardig begrijpt, maar zich nog steeds verbaast en vermaakt. Een portret over bijvoorbeeld Dick Advocaat die in Sint Petersburg heeft gewerkt als voetbalcoach. Een verhaal over een buurman die vergeefs de liefde van een andere man zoekt. En de beschrijving van een bijna-dood-ervaring tijdens een vaartocht op de Zwarte Zee.
De loopbaan van Waterdrinker begon met een behoorlijke knal. Zijn debuut Danslessen leidde eind jaren ’90 tot een rel. De burgemeester van Zandvoort (het dorp waar Waterdrinker opgroeide) deed aangifte wegens smaad en antisemitisme op grond van het boek. Ook eind jaren ’90 kon kippendrift leiden tot een aangifte.
Bijzonder genoeg veroordeelde de politierechter de schrijver. De uitspraak werd later vernietigd door hogere rechters. Waterdrinker zette een traditie voort waarin niet de minsten (Gerard Reve in het Ezelsproces en W.F. Hermans in de affaire rond het uitschelden van katholieken) hem voorgingen.
Het debuut vormde een opstap naar een ongelooflijk productieve periode. Grofweg om het jaar verscheen er een nieuwe Waterdrinker. Bundels korte verhalen, maar ook deinende, rijke romans zoals bijvoorbeeld Poubelle over Wessel Stols, een succesvol reclameman die schrijver wil worden. De recensent van Tzum schreef over deze roman: ‘Ik weet dat er kniesoren zijn die een boek dat je bij tijd en wijle in schaterlachen uit doet barsten meteen buiten de selectie kring van de literatuur smijten, maar geloof me, op schrijven over seks na is mensen aan het lachen krijgen serieus het moeilijkste wat er is‘.
Of neem Lenins Balsem. Een avonturenroman eigenlijk, die je meevoert naar de achterbuurten van de Sovjet Unie van de jaren negentig. Geschreven door een man die weet waar hij het over heeft (omdat hij er woont) en die een ongebreideld vertelplezier tentoonspreidt. Dit werkt zo aanstekelijk dat je de 400 pagina’s werkelijk verslindt.
Een dergelijke meeslepende leeservaring biedt zijn laatste boek, Tsjaikovskistraat 40. Dit boek werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs. Hier voegt Waterdrinker meer autobiografische elementen toe, maar opnieuw dompelt de schrijver je onder in de Russische geschiedenis en de kleurrijke en soms bizarre cultuur. De observaties die hij doet, zijn krachtig geformuleerd: een smerig fornuis vergelijkt hij met een leproos ‘met dikke korsten’. En de verlepte boeketten in een bloemenwinkel zien eruit ‘alsof ze eerst ergens op een graf hadden gestaan’. Smullen!
Wil je meer lezen van Pieter Waterdrinker? Je kunt eigenlijk niet misgrijpen. Ik hoop voor je dat je nog niks van hem gelezen hebt, want dan heb je nog heel veel moois te goed.
